Grafmonumenten: in vele soorten en maten

Dit artikel gaat over grafmonumenten. Welke soorten kunnen we onderscheiden. Welke materialen worden tegenwoordig voor grafstenen gebruikt. Maar eerst wat verstaan we onder een grafmonument.

Wat is een grafmonument

Een grafmonument is een monument dat wordt aangebracht op een plek waar iemand of eventueel meerdere personen ligt/liggen begraven. Het is ter herdenking van die persoon/personen. Het kan meer zijn dan alleen een grafsteen. Dat was van origine een steen om een graf te markeren. Daar staat de naam en andere gegevens van de dode op. Ondanks dat nu grafstenen uit veel materialen worden gemaakt, blijft het woord grafsteen in gebruik. Een grafmonument kan een opbouw van diverse vormen hebben.

Soorten grafmonumenten

We kunnen de volgende indeling van grafmonumenten maken:

• Stele: Over de grafsteen hebben we het al gehad. Het is een rechtstaande steen, ook wel stele genoemd, die een graf markeert
• Zerk: Een zerk is een liggende steen. Omdat die normaliter groter is dan een stele, kan daar meer informatie op staan, inclusief bijvoorbeeld een wens, typering van de dode en/of een favoriet gedicht.
• Stele en zerk: Graven kunnen heel goed uit zowel een stele als zerk bestaan.
• Graftombe: Een graftombe is een bouwwerk, of vroeger een grafheuvel of een hunebed. De dode ligt dan niet in de grond begraven.
• Praalgraf: Een praalgraf is, zoals de naam al aangeeft, een graaf dat het belang en/of rijkdom van de dode moet uitstralen en is gemaakt door een beeldend kunstenaar. Van oudsher ziet men die in oude kerkgebouwen.
• Mausoleum: Een mausoleum is een losstaand gebouw. Daarin wordt van de dode het lichaam of de as bewaard. Het gebouw kan op allerlei manieren zijn opgesierd, zoals met beeldhouwwerk.
• Grafkapel: Het gedeelte boden de grond van dit soort grafmonument heeft vaak de vorm van een kapel. Daaronder bevindt zich ondergronds een graftombe of -kelder.

Vandaag de dag

Een aantal van de in de vorige paragraaf genoemde soorten grafmonumenten zal men niet meer nieuw op begraafplaatsen zien verschijnen en ook niet een praalgraf in een kerk. Dat wil niet zeggen dat er sprake is van een eenheidsworst. Dat is zeker niet het geval. Men kan kiezen uit veel vormen en materialen. Qua materialen praten al lang niet meer alleen over de meer traditionele materialen, zoals marmer, graniet, natuursteen, hardsteen, kwartsiet en ruwe steen.

Daar zijn andere materialen bijgekomen als glas, lood, RVS, leisteen, kalksteen, brons en cortenstaal. Veel makers van grafmonumenten hebben een website waarop u kunt rondneuzen en inspiratie opdoen. Kijkt u bijvoorbeeld eens op de website van Andersgedenkmonumenten.